Thú vui nhỏ trong dịch thuật

Có người bạn ở Việt Nam nhờ chỉnh sửa tiêu đề dịch sang tiếng Nhật dùng trong một buổi lễ trao kỷ niệm chương cho một số người Nhật Bản tại Hiroshima có mối quan hệ hợp tác hữu nghị với Việt Nam. Nội dung của tiêu đề tiếng Việt là "Lễ trao kỷ niệm chương vì hòa bình hữu nghị giữa các dân tộc cho các bạn Hiroshima".
Khi dịch sang tiếng Nhật, từ "dân tộc"=「民族」 được dùng ở đây đã được người Nhật hiểu như là các dân tộc người thiểu số như ở Việt Nam ta thường hay gọi là dân tộc Hmông, dân tộc Thái, dân tộc Tày,...
Được hiểu như vậy vì Nhật Bản chỉ được xem là có mỗi dân tộc Nhật(tên gọi cũ là Yamato) chứ không có nhiều người dân dộc thiểu số như ở Việt Nam. Thực ra thì ở Nhật đã có sự tồn tại của dân tộc Ainu sống ở vùng Hokkaido, hòn đảo nằm phía bắc trên cùng của nước Nhật. Văn hóa Ainu được hình thành thành từ thế kỷ 13. Họ có nền văn hóa riêng, ngôn ngữ riêng khác biệt với dân tộc Yamato. Nhưng trải qua nhiều giao lưu giữa hai dân tộc và nhiều điều vẫn chưa được lý giải, dân tộc Ainu hầu như bị xóa tên trong thành phần dân tộc Nhật Bản và bị đồng hóa như người NhậtBản.
Vì vậy, khi nhờ một người bạn Nhật chỉnh sửa lại tiêu đề, chị ấy đã thắc mắc như thế này: "dân tộc nào vậy? có phải là các dân tộc thiểu số ở Việt Nam không? vậy tại sao lại "cho các bạn Hiroshima"?". Chị ấy cho rằng với tiêu đề như vậy người Nhật sẽ rất khó hiểu và yêu cầu giải thích rõ hơn về buổi lễ để có thể dịch tiêu đề chính xác hơn bên văn phong tiếng Nhật.
Nghe vậy, tôi tự hỏi liệu có thể sửa lại "Lễ trao kỷ niệm chương vì hòa bình hữu nghị giữa các dân tộc cho các bạn Hiroshima" sang "Lễ trao kỷ niệm chương vì hòa bình hữu nghị giữa các quốc gia cho các bạn Hiroshima" được chăng?
Và như vậy, tiếng Nhật thay vì dùng 「各民族間」sẽ là 「各国間」

Đúng là ngôn ngữ tiềm tàng chiều sâu văn hóa của đất nước mang ngôn ngữ đó. Chắc chắn có sự sai lệch khi dịch sang ngôn ngữ khác nếu không dịch câu văn trong bối cảnh lịch sử văn hoá của đất nước đó. Tôi liên tưởng đến những tác phẩm văn học nước ngoài được chuyển ngữ từ một tác phẩm dịch sang. Liệu tác phẩm có còn chính xác không khi không phải là dịch trực tiếp từ tác phẩm gốc mà chỉ là chuyển ngữ từ một ngôn ngữ thứ hai?

*********************************************
Những bài viết trên "nồi niêu" dùng giấy phép của Creative Commons Attribution-Noncommercial 3.0 License. Nghĩa là có thể sử dụng những nội dung và hình ảnh trong "nồi niêu" ngoài mục đích kinh doanh. Nghiêm cấm dùng cho mục đích tư lợi mà không được sự cho phép của tác giả.
Bất cứ trích dẫn nào lấy từ "nồi niêu" phải được ghi xuất xứ và phải nối đường link trở lại với ngọn nguồn của nó. Vui lòng đừng sao chép.
*****************************************

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét